Onrust
Onder een aantal eigenaren van dergelijke parels in het Voorster landschap is onrust ontstaan vanwege het inventarisatierapport bij de raadsmededeling ‘Bescherming karakteristieke gebouwen’ dat op de gemeentelijke website staat. De eigenaren van de karakteristieke panden die in het inventarisatierapport genoemd worden vrezen allerlei beperkingen wanneer hun eigendom definitief het stempel karakteristiek krijgt.
Geen dwang
“Deze eigenaren hebben het gevoel dat wij van alles van hen willen afpakken, maar dit is absoluut niet het geval”, benadrukt Visser. “Heel belangrijk om te weten is dat de eigenaar zelf mag beslissen of zijn bezit tot karakteristiek pand wordt bestempeld. Van dwang van gemeentezijde is dus geen enkele sprake.”
Stofkam
Bovendien is het, in samenwerking met het Gelders Genootschap, opgestelde rapport slechts een eerste inventarisatie. “We moeten er nog met de stofkam doorheen. Sommige gebouwen, zoals het gemaal in Terwolde, zijn inmiddels een monument, terwijl andere zodanig zijn verbouwd dat ze niet langer karakteristiek zijn. Naar verwachting houden we uiteindelijk 380 à 420 panden en bouwwerken in het buitengebied over die wat ons betreft het stempel karakteristiek verdienen”, zegt Visser.
Maatwerk
De gemeente hoopt van de eigenaren te horen of zij hun eigendom óók karakteristiek en de moeite van het behouden waard vinden. Visser: “We willen graag met de eigenaar in gesprek en samen bekijken hoe de waardevolle elementen het beste behouden kunnen blijven. Wij geven bijvoorbeeld adviezen over duurzaamheidsmaatregelen en erfinrichting, maar ook hoe een verbouwing het beste kan worden aangepakt. Het gaat erom hoe we de karakteristieke waarde van een pand kunnen behouden en tegelijkertijd het woon- en leefklimaat kunnen optimaliseren.”
Voordeel voor de eigenaar van een karakteristiek pand is dat hij of zij mogelijk meer vierkante meters aan bijvoorbeeld schuren mag bijbouwen dan volgens het huidige bestemmingsplan is toegestaan. “Maar wel altijd op basis van maatwerk’’, zegt Visser.
Boerderijen
Het overgrote deel van de als karakteristiek aangemerkte objecten (in het rapport van de eerste inventarisatie) betreft boerderijen. Daarnaast gaat het onder meer om woningen, landhuizen, villa’s, schoolgebouwen, schuren, trafohuisjes en enkele bruggen. In een aantal gevallen wordt het ensemble van meerdere gebouwen op één plek als waardevol gezien. Bij de beoordeling is gekeken naar de algemene (cultuur)historische waarde, architectuurhistorische waarde en de landschappelijke waarde.
Raadsvoorstel
Momenteel ligt het ontwerp-Paraplubestemmingsplan Kwaliteitsbepalingen Buitengebied ter inzage. Burgers kunnen tot en met 23 november zienswijzen indienen. Streven van het college van B en W is in januari met een raadsvoorstel te komen. Hierin wordt de gemeenteraad gevraagd de afhandeling van de gesprekken over karakteristieke gebouwen en bouwwerken in het buitengebied aan het college over te laten.
Motie
Aanleiding voor de inventarisatie was de in juni 2019 aangenomen motie ‘Alles van waarde is weerloos - Bescherming karakteristieke cultuurhistorisch relevante gebouwen’ die Gemeente Belangen en het CDA gezamenlijk indienden. Zij droegen het college op in beeld te brengen welke karakteristieke, cultuurhistorisch relevante gebouwen bescherming tegen verminking of sloop behoeven; te onderzoeken welke instrumenten de gemeente hiervoor kan inzetten, hoe eigenaren van deze gebouwen advies en ondersteuning kunnen krijgen en welke kosten daarmee grofweg gemoeid zouden zijn.
Dorpskernen
Op termijn wil de gemeente met het Gelders Genootschap ook karakteristieke panden en bouwwerken binnen de dorpskernen in kaart gaan brengen. Voorop staat dat ook dan de eigenaar het laatste woord heeft!