Afgelopen twee jaar is er met bijna de helft van alle boeren in de gemeente gesproken. De uitdagingen voor de landbouw en daarmee ook voor overheden zijn groot. Gisteravond, 25 mei, werd de oogst van de gesprekken door de coaches gepresenteerd en besproken met boeren, gemeente en provincie. Zie ook het eindrapport op onze pagina.
Voor de uitvoering van het project is gekozen voor het inhuren van onafhankelijke agrarisch coaches. Opvallende punten uit de gesprekken zijn de grote hoeveelheid inkomens van buiten het boerenbedrijf, het aantal mensen dat bedrijfsmatige en/of sociale vraagstukken noemt, de relatief hoge leeftijd van de deelnemende ondernemers en het ontbreken van opvolgers en/of de onzekerheid over de opvolging.
De onzekerheid over de toekomst is groot. Keuzes over investeringen worden uitgesteld. Een eigen strategie voor de toekomst van het bedrijf is niet goed te maken, wat tot afwachten leidt. Overname stuit ook vaak op de vraag of er nog toekomst is voor de jongere generatie. De onzekerheid komt ook terug als het gesprek over persoonlijke en/of sociale vraagstukken gaat. Ook komt veel woede voor. Boeren zijn kwaad op de overheid die in hun ogen hen de toekomst afneemt. Ze hebben het gevoel dat hun werk, hun levenswijze, hun oplossingen niet serieus genomen worden. Nog dieper is het gevoel dat “Ze (overheid en burgers) ons kwijt willen”. Een belangrijk punt in de opzet van dit project is dat de gemeente expliciet gevraagd heeft naar feedback op haar rol. Veel deelnemers stemden precies hierom in met een gesprek. Zij deelden hun ervaringen met de gemeente in de hoop dat beleid en houding van de gemeente veranderen. Er is ruime waardering voor de gemeente dat ze dit project heeft opgezet en daarmee in gesprek kwam met de sector.
De opkomst voor de slotavond op 25 mei was dan ook goed. In een groep van 75 boeren, coaches en ambtenaren, waaronder wethouder Bert Visser, werd de oogst uit de gesprekken nader besproken. Met onderwerpen zoals meer en beter contact, suggesties voor RO-beleid, een onafhankelijk intermediair buitengebied en hoe een verdienmodel eruit zou kunnen zien, werd er stevig en constructief met elkaar gesproken. Wethouder Visser reageerde opbouwend op wat boeren inbrachten en beloofde dat dit het begin was van een hernieuwde samenwerking.
Zeker is wel dat er in deze tijden van polarisatie nieuwe verbindingen zijn gelegd die kunnen helpen een brug te slaan en de ‘kloof’ een stukje te dichten. Boeren en overheden moeten samen aan de bak, er ligt veel werk.