Herdenking Nationaal Ereveld Loenen
Op 5 mei kwam er in Nederland een einde aan de bezetting. In Zuidoost-Azië moest men op dat moment nog meer dan drie maanden wachten op de bevrijding. Daar kwam pas op 15 augustus 1945 een einde aan de Japanse bezetting. We stonden daarom vandaag op Nationaal Ereveld Loenen stil bij de Nederlandse slachtoffers van Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië. Dat deden we bij de zeven Indische Kruizen op het ereveld, die de verbinding vormen met de zeven Nederlandse erevelden in Indonesië.
Burgemeester Paula Jorritsma-Verkade legde namens het gemeentebestuur van Voorst een krans. De vlag hangt vanwege deze dag in top bij het gemeentehuis en bij het monument van slachtoffers Nederlands-Indië en Nieuw Guinea op de begraafplaats in Wilp.
Melatikrans
Tijdens de kranslegging op het ereveld werd onder andere een Melatikrans gelegd. De Melati (de Indische Jasmijn) is het symbool van herdenken van het einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië. De krans bestaat uit vilten Melatibloemen die op initiatief van Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945 door mensen thuis gemaakt zijn. De Melatikransen die daarmee zijn samengesteld worden jaarlijks gelegd bij het Nationaal Indisch Monument in Den Haag, op Bronbeek in Arnhem, Nationaal Ereveld Loenen en op Nederlands Ereveld Menteng Pulo.
Vrijheidsmaaltijd
Zo’n 80 jaar geleden verlieten tienduizenden Nederlanders, Indo-Europeanen, Zuid-Molukkers en Chinezen in repatriëringsgolven Nederlands-Indië. Voor velen was het een pijnlijk afscheid van een land waar zij waren geboren en opgegroeid. Een land dat zij liefhadden en koesterden.
Na 80 jaar wil Indo Garden met name herdenken en verbinden. Daarom organiseerden zij in samenwerking met Gemeente Voorst, Stichting Indisch Erfgoed, Stichting Pelita en Suara Gembira Indonesiche Catering & Events vandaag een Bungkus maaltijd (vrijheidsmaaltijd). Burgemeester Paula Jorritsma-Verkade gaf hierbij een toespraak.
Toespraak burgemeester Paula Jorritsma-Verkade
Posterenk, 15 augustus 2025
Lieve mensen,
Vereerd ben ik dat ik vanmiddag bij deze vrijheidsmaaltijd mag aanschuiven om met u stil te staan bij het feit dat 80 jaar geleden een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog met de capitulatie van Japan.
We herdenken vandaag de slachtoffers van de oorlog in Nederlands-Indië. Dat doen we in de gemeente Voorst en vanochtend in onze buurgemeente Apeldoorn bij de bijeenkomst op het Nationaal Ereveld in Loenen.
Dank aan Sonja en Ernst Jan de Leau voor hun enorme betrokkenheid en gastvrijheid! Zo meteen is aan het woord de heer Ronald Poetiray.
Lokaal hebben we Roberto Wattimena als spreekbuis voor de Molukse gemeenschap. Die verhaalt over zijn leven, geboren in kamp Teuge. Het verhaal dat is opgetekend in de Cultuurhistorische Atlas van Voorst.
Het verleden kunnen we niet veranderen, maar wel de toekomst wel. Daarom is het belangrijk om stil te staan bij de betekenis van 15 augustus als onderdeel van onze Nederlandse geschiedenis. Zoals we ook stilstaan bij herdenken op 4 mei en 5 mei Bevrijdingsdag vieren. En we de laatste jaren 1 juli markeren als datum waarop de slavernij werd afgeschaft. Het zijn belangrijke symbolen voor nationale verbondenheid. Zoals ook de viering van Koningsdag dat is.
In ons landje wonen 1 tot 2 miljoen Nederlanders met koloniale wortels. Het is dan ook een zeer terechte blijk van erkenning dat deze data worden herdacht en gevierd.
Panta rhei, alles stroomt, we delen steeds opnieuw de verhalen en voegen er nieuwe aan toe. Het is belangrijk om de verhalen van anderen te kennen en te erkennen. Erkenning aan de nazaten van de koloniale geschiedenis.
Het is ook een belangrijk handvat om stil te staan en het gesprek te voeren over wat vandaag de dag vanzelfsprekend zou moeten zijn:
- Democratische kernwaarden, waarden die we moeten koesteren, waarden die bevochten zijn
- Gelijkwaardigheid van alle burgers van dit land
- Het verwerpen van racisme. Alles wat het kolonialisme nu juist niet belichaamde maar vandaag de norm moet zijn.
Nationale zelfkritiek is geen blijk van een ‘weg met ons’ mentaliteit; het getuigt juist van moed om de wil te erkennen niet dezelfde fouten te willen herhalen, zo betoogt historicus Gert Oostindie, gespecialiseerd in Nederlandse (post)koloniale en Caraïbische geschiedenis.
Lieve mensen, ik sluit af met een gedicht van Bertold Brecht uit het Boek van de wondere dingen. Met poëzie die inspireert en troost biedt.
Het masker van het kwaad
Aan de muur hangt een Japans houtsnijwerk
masker van een boze geest, met goudlak versierd.
Met zachtheid zie ik
de gezwollen aderen op zijn voorhoofd die laten zien
hoe vermoeiend het is om kwaad te zijn.
Laten we daarom verzoenen!
Dank u wel voor uw aandacht.