In aanloop naar Open Monumentendag op 13 september delen we een paar verhalen over een aantal monumenten die de gemeente rijk is. Dit is het 4de en laatste verhaal.
Open Monumentendag: de bijzondere waarde van wederopbouwhuizen
Bij monumenten denken we vaak aan kastelen of grote statige huizen. Maar ook een boerenschuur of een rij eenvoudige arbeiderswoningen kan cultureel erfgoed, en dus een monument zijn. En dat erfgoed hoeft niet honderden jaren oud te zijn. Dit jaar staat Open Monumentendag in het teken van Architectuur, Gebouw(d) om te blijven. Dat betreft ook ‘jonge’ monumenten zoals de ongeveer 75-jarige woningen uit de wederopbouwperiode.
Wonen na de oorlog
Na 1945 kampte Nederland met een enorme woningnood. In de wederopbouwperiode werden daarom overal in het land nieuwe huizen gebouwd. Ook in vrijwel alle dorpskernen van de gemeente Voorst verrezen in die tijd rijen wederopbouwwoningen, ontworpen door de architecten F. Bos en D. Stelling.
Voor die tijd waren deze huizen modern: ze boden veel licht en lucht, en er was aandacht voor hygiëne en comfort. Tegelijkertijd kozen de ontwerpers bewust voor een herkenbare, streekeigen stijl: de Delftse School-architectuur. Deze stijl kenmerkte zich door sobere maar zorgvuldige details, waarbij toch ruimte bleef voor ambachtelijke creativiteit.
Praktisch én zelfvoorzienend
Bijzonder aan de wederopbouwwoningen was dat ze in Voorst altijd een ruime tuin kregen. Bewoners konden daar hun eigen groenten verbouwen en hielden soms zelfs een varken. Ook was er vaak een kolenhok aanwezig. Dat was geen overbodige luxe: er was in de naoorlogse jaren een tekort aan vrijwel alles. Omdat er bovendien een gebrek was aan bouwmaterialen en vakmensen, werd de bouw zo veel mogelijk op een industriële manier aangepakt. Ondanks die soberheid wisten Bos en Stelling in gemeente Voorst woningen te ontwerpen die degelijk, functioneel en toch vriendelijk oogden.
Vandaag de dag hebben veel wederopbouwwoningen de status van monument. Ze worden nog altijd gewaardeerd als fijne woonhuizen — een tastbare herinnering aan een periode waarin Nederland letterlijk opnieuw werd opgebouwd. Met recht: gebouwd om te blijven.