'Schulden heb je niet alleen!'


Het is een landelijk gemiddelde periode van vier tot zelfs vijf jaren, dat mensen het kunnen volhouden om te overleven in het oerwoud van schulden, ongeopende enveloppen en ‘mensen aan de deur’. De impact van alle problemen is groot, psychische en zelfs fysieke problemen liggen op de loer. Het is een feit, dat door de stress die dan ontstaat, het gemiddelde IQ met 13 punten afneemt. Met ingang van 1 januari 2021 zijn gemeenten bij wet verplicht om actief te handelen op het gebied van vroeg-signalering. Vooruitlopend daarop is de Gemeente Voorst in 2019 al gestart met hulpverlening en samenwerkingen.

Financieel Advies Team

Karin Peters en Marjan de Wilde zijn vanuit Stimenz verbonden met de gemeente Voorst. Stimenz is een organisatie voor breed sociaal werk. Karin en Marjan zijn de eerste aanspreekpunten, waarbij Marjan vooral actief is in de vroeg-signalering en het contact leggen met de burger en Karin aansluit wanneer bijvoorbeeld een budgetcoach nodig is. Tevens kunnen zij zorgen voor het budgetbeheer. Beiden maken ze deel uit van het Financieel Advies Team (FAT). Dat team bestaat verder uit Esther Bastiaan – coördinator vanuit de gemeente Voorst, sociaal raadsvrouw Corine van der Knaap en Joke Snellink – sociaal domein. Dit team zorgt er wekelijks voor dat de aanmeldingen voor schuldhulpverlening snel worden opgepakt.

Samenwerking met diverse betrokkenen

Het vroeg signaleren van financiële problemen hangt in grote mate af van de zichtbaarheid. Want hoe signaleer je dat iemand in financiële nood verkeert? “Dat kan je doen door naar de grootste vaste lastenposten te kijken” aldus Marjan. “Dat zijn de verhuurders, energieleveranciers en zorgverzekeraar.” En de betalingen van de huur? “Daar is de woningbouwvereniging zelf actief mee bezig. We willen veel problemen voorkomen. De tendens is dat mensen bij geldnood snel betalingen niet meer verrichten om boodschappen te kunnen doen. Huur is wat de meesten wel betalen, het is hun dak boven het hoofd”. Wel is er ook met verhuurder IJsseldal Wonen een frequent contact.

Het kan iedereen overkomen

“Corona kwam, je bent ZZP’er met een goed bedrijf en ineens is het ‘klaar’. Het kan dus zomaar, het kan iedereen overkomen”. Marjan schetst het beeld van wat zij noemt een ‘life-event’. Het gaat goed met je, er is voldoende inkomen, alles verloopt naar wens en je bent een gelukkig mens. Ineens zijn daar omstandigheden, buiten je eigen schuld om, die maken dat je leven volledig op de kop kan komen te staan. Andere life-events zijn bijvoorbeeld een scheiding of het overlijden van een partner waardoor inkomen stagneert. “Er zou in een vroeg stadium ruchtbaarheid gegeven moeten worden aan bijvoorbeeld een vrouw die gaat scheiden en zelf geen inkomen heeft.” Want dat zou betekenen, dat het FAT veel sneller aan het werk kan.

Problemen en schulden stapelen

Wie een té groot tekort aan geld heeft, gaat betalingen opschorten en vanaf dan wordt het van kwaad tot erger. De ene maand een nota niet betalen betekent de maand erop twee nota’s te voldoen. “Facturen stapelen zich op, je verliest het overzicht en de chaos is compleet.” En Marjan vervolgt; “problemen worden zo groot dat het uiteindelijk uitzichtloos wordt en het voelt ook als iets dat niet meer is op te lossen. Mensen worden heel creatief om ervoor te zorgen dat het weer even rustig is. Schulden aflossen met vakantiegeld of bijvoorbeeld geld lenen bij anderen” zijn volgens Marjan geijkte methodes die de schuldhulpverleners regelmatig tegenkomen.

De schaamte voorbij

Schaamte is een belangrijke reden, dat mensen niet tijdig aan de bel trekken en dus daadwerkelijk vier tot vijf jaren tot het uiterste gaan om het hoofd boven water te houden. “Mensen moeten een drempel over, je moet aan jezelf toegeven; ik kan het niet meer, ik heb hulp nodig!” Karin komt op meerdere momenten in beeld. Al in het beginstadium, wanneer het bij iemand niet lekker loopt, ze kan dan tips geven over hoe met een maandbudget om te gaan. Maar in het vervolg van de procedure kan sprake zijn van budgetbeheer. Dan wordt er een stukje verantwoordelijkheid bij de cliënten weggenomen, maar daarmee ook veel stress. Het statement ‘schulden heb je niet alleen!’ heeft hiermee dan ook alles te maken. Het delen van problemen en zorg maken, dat er door structuur, aandacht en oplossend vermogen wordt gewerkt aan een stabiele toekomst.

De alles verwachtende maatschappij

“Vanochtend hadden we een gesprek met iemand die zei; ‘ik ben nog jong, ik moet het zelf kunnen.’ Maar je moet ook toegeven dat het niet lukt. We leven in een maatschappij waar iedereen verwacht dat je alles kan.” Karin en Marjan schetsen een wereld die steeds complexer gaat worden. De vanzelfsprekendheid waarmee ieder mens alles kan handelen in het leven is een niet juiste aanname. En het gaat dan lang niet alleen over laaggeletterdheid van mensen. Juist degenen waarvan je het niet verwacht, kunnen de grootste zorgen geven vanwege de onzichtbaarheid. “Daarom zijn wij actief bezig om bijvoorbeeld de hulpverlening laagdrempelig te houden. Het is niet erg, het kan iedereen overkomen maar wij zijn er om je te helpen.”

De allesomvattende werkwijze

Mensen die kampen met schulden, kunnen eenvoudigweg contact opnemen met gemeente Voorst. Aan de telefoon wordt niet doorgevraagd. Je hoeft slechts aan te geven dat je hulp wilt bij je financiële situatie en laat je gegevens achter. Vervolgens wordt door Marjan en/of Karin contact opgenomen voor een gesprek. Dan wordt er gekeken naar inkomsten, (eventuele schulden), de te betalen lasten en het zoeken naar de oorzaken van de problemen. Er volgt een plan van aanpak waarbij gekeken wordt naar de best passende oplossing. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit opstarten budgetbeheer, treffen van regelingen of een aanmelding bij Plangroep. Plangroep wordt ingeschakeld indien er sprake is van problematische schulden. Dan wordt er een schuldenlijst gemaakt, inkomsten/uitgaven bezien en de afloscapaciteit berekent over een periode van maximaal drie jaren. Plangroep voert ook de onderhandelingen met schuldeisers v.w.b. sanering of kwijtschelding.

Wil je meer weten?

Mocht je naar aanleiding van dit artikel vragen hebben, dan kun je contact opnemen met Marjan en Karin. Zij zijn te bereiken via Maatschappelijk Netwerk Voorst. Het MNV is telefonisch bereikbaar op werkdagen tussen 08.30 uur en 12.30 uur via 0571-74 51 11.