Vooruitboeren in Voorst
Een gesprek aan de keukentafel, op de boerderij. Open en anoniem, met een agrarische coach. Mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland en de gemeente Voorst. Voor zowel de overheid als de boeren valt er wat te halen.
Praten met boeren
De gemeente Voorst wil meedenken met de individuele boer, en aan het werk met de oogst van de keukentafelgesprekken die met zoveel mogelijk boeren in de regio gevoerd worden. Wat denkt de boer ervan? Eerder spraken we al met melkveehouder Tom Lammers in Wilp, melkveehouder Lucie van Maanen in Terwolde en varkenshouder Martijn Groot Koerkamp in Teuge. Ondertussen is de stikstofkwestie groter dan ooit en het zo gewenste perspectief lijkt voor boeren ver weg. Maar het werk op de boerderij gaat gewoon door, hoewel dat door de grote onzekerheden over de toekomst wel in een ander daglicht is komen te staan. Reden temeer om het gesprek tussen alle betrokken partijen te blijven voeren.
Lunch met burgemeester
Ook Paula Jorritsma, de nieuwe burgemeester van de gemeente Voorst, ziet het belang van een persoonlijk gesprek. In de afgelopen weken ging de burgemeester bij meerdere boeren in de regio op bezoek om zelf te horen wat er speelt, wat de wensen en zorgen zijn en om het boerenverhaal te horen. Zoals bij de familie Lankhorst op boerderij Welgelegen. De burgemeester nam hier, op de Voorster Klei in Voorst, afgelopen vrijdag 1 juli een kijkje. Henk en Anne Marie Lankhorst hebben samen met hun zoon Tom en zijn vriendin Sophie, een melkveebedrijf op de vruchtbare kleigronden aan de IJssel. Vooruitboeren in Voorst, dat willen ze graag, op deze plek. Ze vertelden welke uitdagingen er zijn. En waarom ze het waarderen dat de gemeente Voorst keukentafelgesprekken met boeren (door agrarische coaches) organiseert. Onder de veranda, met uitzicht op het vee, eten de burgemeester en de boeren samen een broodje Voorstenaer-kaas gemaakt met weidemelk van hun eigen koeien.
‘Als boer leef je van de bodem en samen met de natuur’
Henk vertelt hoe hun verhaal begon op Welgelegen. Als boerenzoon uit Wijhe begon Henk veertig jaar geleden als medewerker, en later als bedrijfsleider, op het landgoed van jonkheer Bosch van Rosenthal. Het landgoed telde naast boerderij Welgelegen nog vijf andere boerderijen op in totaal 400 ha grond. Na een vennootschap met de jonkheer werden Henk en Anne Marie zelfstandig ondernemers op de pachtgrond van het landgoed. Het gezin kreeg drie kinderen. De jongste zoon Tom wil straks graag, samen met zijn vriendin, het bedrijf overnemen. Zowel vader als zoon volgden de hogere landbouwschool in Dronten. Het bedrijf groeide van 100 koeien op 70 ha naar 140 koeien op 85 ha. Tom werkt al sinds 2017 met zijn vader en moeder in een maatschap. Tom liep stage op boerenbedrijven in Nieuw-Zeeland, Denemarken en Ierland en de ruimte is daar in vele opzichten groter dan in Nederland. Toch willen Tom en Sophie graag boeren in hun eigen streek, op de beste plek die ze kennen, maar ook vanwege vrienden en familie die je ver van huis toch moet missen.
Natuurlijk landschap Beekzicht
Het landgoed waarop de familie boert is bekend onder de naam ‘Landgoed Beekzicht’. De eisen die het landgoed eerder oplegde met betrekking tot natuur- en landschapselementen waren soms best lastig voor de pachters, maar blijken nu van waarde voor een grotere biodiversiteit. Henk weet nog goed dat er al in de jaren negentig veel aandacht was voor natuur- en weidevogelbeheer: “Helaas niet altijd met het gewenste resultaat; de weidevogel heeft het zwaar, ook door de droogte en de vele predatoren (natuurlijke vijanden) in het veld. Hoewel, de patrijs laat zich wel wat vaker zien. Op 15 ha van onze grond hebben we een uitgestelde maaidatum voor de ontwikkeling van kruidenrijk grasland. We mogen deze grond niet bemesten, en maaien het gras pas na 15 juni, om meer biodiversiteit te creëren”. Onlangs volgden Tom en Henk de training natuur-inclusieve landbouw, vanuit de Cleantech Regio georganiseerd en gefinancierd door de provincie. Hierdoor zijn zij toch anders tegen zaken gaan aankijken en zien zij kansen in hun bedrijfsvoering. Tom: “Als je dan probeert om zaken op te pakken die zorgen voor een beter milieu en een bedrijfsvoering die meer duurzaam is, en er verschijnt dan een soort kleurplaat over stikstof in de media waaruit blijkt dat je toekomst onzeker is, dan zakt de grond wel even onder je voeten weg”. Vader Henk beaamt dit: “Het voelt inderdaad als een steek in de rug”. De burgemeester kan zich dit gevoel voorstellen. De dag ervoor sprak ze nog met demonstrerende boeren: “Als gemeente willen we naast, en voor, onze boeren staan. Als boeren hebben jullie perspectief nodig. Het genoemde kaartje is destructief voor het vertrouwen van boeren in de overheid. Het lijkt erop dat boeren geen tijd wordt gegund de overgang naar meer duurzame landbouw te maken. Het is zaak voor de boeren om wel aan tafel te blijven. De zaak staat nu te veel op scherp. Geweld is nooit een manier om ergens te komen”. Anne Marie vertelt dat er binnenkort een groep collega-boeren en andere betrokkenen op hun bedrijf komt om te praten over natuur-inclusieve landbouw. Hun bedrijf is een van de zes voorbeeldbedrijven van de provincie Gelderland voor natuur-inclusief boeren: “Het is een zoektocht, maar we werken er graag aan mee”.
Voorstenaer kaas
Vanuit het landgoed kwam de vraag naar meer streekproducten en Anne Marie en Sophie zitten ondertussen met veel plezier ‘in de kaas’. “Vorig jaar januari kregen we toestemming van de vaste melkafnemer van FrieslandCampina om een gedeelte van onze weidemelk, als eigen kaas, zelf te vermarkten. ‘Planet proof’ was onze weidemelk al. Dat betekent bijvoorbeeld dat onze koeien in de wei grazen en er meer aandacht is voor het welzijn van de dieren, zoals een ligplek voor alle koeien, roterende borstels in de stal, bijdragen aan de natuurontwikkeling, zelf groene energie opwekken of afnemen. We krijgen 2,5 cent extra voor een liter melk. Een kaasfabriek in Rhenen haalt nu elke maand 2000 liter melk op en maakt er kaas van, waarna de kaas in de kelder van onze boerderij tot echte Voorstenaer-kaas rijpt. Wij hebben er plezier in, we zijn trots op onze eigen kaas en de afnemers waarderen de kwaliteit van dit versproduct uit de eigen regio. We verkopen onze kaas op zaterdagochtend aan huis en in de pantry in Wilp. Het loopt super. Onze gemeente ziet de productie en afzet van producten in de korte keten graag groeien. Een speciaal ontwikkelde campagne zet het verhaal van onze streekproducten kracht bij onder de naam ‘Super die Boer!’ Je ziet dat goed van dichtbij steeds populairder wordt en daar zijn we blij mee. Het is lekker en als boer krijg je ook een stukje waardering!”
IJsselvallei Boert en Eet Bewust
“Om ons boerenverhaal breder te delen met diverse doelgroepen in de samenleving zijn we lid van de stichting ‘IJsselvallei Boert en Eet Bewust’. Samen met collega-boeren organiseren we leuke bijeenkomsten en activiteiten rondom de boerderij zoals fietstochten met een proeverij in de stal. Onlangs hielpen we bij een Koecert op het erf van de familie Bussink in Voorst. Muziek in een koeienstal blijkt heel mooi te klinken”. De burgemeester kan zich dat goed voorstellen: “Met theater en muziek breng je ook andere gesprekken op gang, bijvoorbeeld over onderwerpen die soms moeilijk bespreekbaar zijn of gevoelig liggen”. Sophie vertelt dat ze wel eens meemaakt dat mensen een beeld hebben van hun boerderij dat niet klopt met de werkelijkheid. Dan legt ze het hoe en waarom uit en dat leidt vaak tot leuke gesprekken, waar ze zelf ook weer van leert. Ze wil zeker in gesprek met een agrarisch coach: “Het is een manier om met iemand met verstand van onze sector anoniem te sparren en ons idee over de landbouw mee te geven aan onze gemeente. Het is een kans, dus die pakken we!”
Informatie over de keukentafelgesprekken in Voorst: www.voorst.nl/keukentafelgesprekken