Archeologie gaat over de sporen van ons verleden die zich in de aarde bevinden. Sommige daarvan worden tijdens archeologische opgravingen aan het licht gebracht. Deze sporen gaan ver terug in de tijd en tonen ons hoe het leven in Voorst er in de prehistorie uitzag. We vinden, onder andere, kleine akkertjes, boerderijen, waterputten, grafheuvels, huisraad en jachtgerei. Het oudste graf dat gevonden is, is meer dan 4500 jaar oud. Uit latere perioden vinden we ook zaken als Romeinse munten, middeleeuwse kookpotten en sieraden. Deze vondsten komen meestal in musea terecht, maar je kunt bovengronds in het landschap ook archeologische sporen zien, zoals een prehistorische grafheuvel.
Een ander woord voor alle sporen van ons verleden die zich in de bodem bevinden, is bodemarchief. Bij grondwerkzaamheden (zoals het graven van een fundering) wordt dit bodemarchief verstoord en vernietigd. Daarom onderzoeken archeologen de bodem voorafgaand aan grondwerkzaamheden. Zo’n onderzoek kan op verschillende manieren worden uitgevoerd: achter het bureau met al bestaande gegevens, middels boringen in de grond, door het graven van proefsleuven of door het uitvoeren van een opgraving of archeologische begeleiding.
Een archeologisch onderzoek is niet bij alle grondwerkzaamheden nodig, want niet overal zijn archeologische sporen in de bodem te vinden. Daarom heeft de gemeente Voorst een archeologische beleidskaart laten maken. Op deze kaart is precies te zien waar je een grote kans hebt om archeologische sporen in de bodem aan te treffen en waar die kans heel klein is.
Bij elk archeologisch onderzoek komen we meer te weten over de vroegere bewoners van Voorst en hoe zij in het verleden geleefd hebben. Toch zullen archeologen normaalgesproken niet zonder reden een onderzoek doen, zelfs als ze vermoeden dat er een grote kans is op archeologische vondsten. Wettelijk is namelijk bepaald dat we het bodemarchief zo min mogelijk mogen verstoren, dus alleen als daar een goede reden voor is. Zo blijven de archeologische sporen en vondsten veilig in de bodem (in situ) bewaard.
Archeologische sporen die heel bijzonder zijn, kunnen worden beschermd met een monumentenstatus. Zo bezitten een aantal grafheuvels in de gemeente Voorst de gemeentelijke monumentenstatus. Ook zijn een aantal gebieden door de rijksoverheid aangewezen als terreinen van hoge en zelfs zeer hoge archeologische waarde.